Holland op 'n Dexta

De onderstaande tekst is identiek aan die van een artikel uit de Pionier van Mei 2000.

In een eerdere Pionier schreef ik over de restauratie van een Fordson Dexta uit 1959. Sindsdien heeft vooral de Perkins motor veel aandacht gehad. Dankzij de kennis en ervaring van Siem Burger in Schagen loopt hij weer als 'n zonnetje! Een van de zuigers was gebarsten en is vervangen, en alle zuigerveren en lagers zijn vernieuwd. Na montage van de motor heb ik alle bedrading vervangen en is het dashboard helemaal origineel gemaakt. Tot slot is de trekker voorzien van een vers laagje blauw/oranje. Hij mag gezien worden!

Na al dat opknappen wilde ik de Dexta ook wel eens goed aan het werk zetten. Nu heeft een vriend van mij een melkveehouderij, maar het probleem is dat ik in het Gooi woon en hij in Winsum (Gr), een afstand van 190 kilometer! Omdat ik niet over de middelen beschik om de trekker te vervoeren zat er niets anders op dan op eigen kracht naar Winsum te rijden. En zo vertrok ik op een mooie zomerdag in juli 1999 in alle vroegte vanuit het Gooise Laren. Naast de nodige eet- en drinkwaren had ik ook gereedschap en extra brandstof meegenomen.

Vanuit Laren ging het met een rustig vaartje door de lanen van Blaricum en Huizen. Op weg naar de Stichtse Brug kwam ik veel konijnen en hazen tegen, een mooi gezicht in de ochtendnevel. Vanaf de hoge Stichtse Brug had ik een mooi uitzicht over Flevoland en het Gooi bij zonsopgang. Eenmaal in Flevoland ging het via de rustige Vogelweg aan op Swifterbant, waarbij het opvallend was hoeveel roofvogels er op palen en in bomen zaten. Sommige schrokken van het lawaai van de Dexta en vlogen op; er zaten hele grote bij. Een fraai gezicht!

Na Swifterbant komt al snel de Ketelbrug in zicht, en het was nog geen 8 uur 's ochtends. Ik was net aan het bedenken hoe voorspoedig alles ging toen ik bij het optrekken na een kruispunt een zeer onverwacht mankement kreeg: het gashandel! Bij de Dexta zit het gashandel (alleen handgas) rechtsonder het stuur. Er loopt een stalen pen langs de stuurkolom naar beneden, en deze pen zit onder de brandstoftank via een las vast aan een stalen plaatje van enkele millimeters dik. Via dit plaatje wordt de draaiende beweging van het gashandel omgezet in een trekkende beweging. De lasnaad tussen de stalen pen het het plaatje was gebroken! Dat los je niet zo maar even op terwijl je in de berm van de weg zit, aan de voet van de Ketelbrug…. Gelukkig had ik een stalen slangklem bij me om koelwaterslangen e.d. vast te zetten. Ik heb het gashendel losgemaakt van de pen, en met de slangklem vastgezet aan het stalen plaatje. Het geheel was net lang genoeg om onder de brandstoftank uit te steken ter hoogte van de bestuurdersplaats. Om gas te geven moest ik het geheel naar me toe trekken. Niet echt gemakkelijk, maar het werkte. Omdat ik toch bezig was heb ik gelijk maar even een aantal zaken gecontroleerd zoals oliepeil, koelwaterniveau, bandenspanning en dergelijke, en ook of er geen warmlopende assen of lekkages waren (het was een bijzonder warme dag). Alles was verder goed, en ik kon weer verder.


Vlak voorbij Kuinre, tussen Emmeloord en Wolvega.

Eenmaal over de Ketelbrug ging het via Nagele op Emmeloord aan, waar ik even moest zoeken naar de juiste weg richting Wolvega. Toen ik die eenmaal gevonden had kon ik met een stevig vaartje door de Noordoostpolder (en een klein stukje Overijssel) naar Friesland rijden. Om de motor niet al teveel te belasten had ik voor vertrek het toerental begrensd tot 2000 per minuut (2400 is het maximum). Omdat er iets grotere achterwielen onder de Dexta zitten lag de topsnelheid nog behoorlijk hoog. Voorbij Kuinre zag ik iets wat je maar heel zelden ziet: een paartje ooievaars naast elkaar in een weiland langs de weg! Een prachtig gezicht…. Rond 10 uur 's ochtends kwam ik in Wolvega aan. Hier verloor ik wat tijd met het zoeken van de juiste weg, maar uiteindelijk kon ik verder richting Oosterwolde. Ook hier was het weer even zoeken naar de juiste weg, en omdat de omgeving hier erg mooi is heb ik een pauze ingelast. Daarna ging het snel richting Haulerwijk en Leek, waarbij de natuur steeds mooier werd. In Leek weer even gepauzeerd onder het viaduct met de A7 (lekker in de schaduw). De Dexta hield zich goed, maar mijn rug had wel behoefte aan wat rust. Omdat de eindbestemming nog maar een uurtje rijden was ben ik toch weer snel verder gegaan. Via de prachtige omgeving van Enumatil, Zuidhorn, Aduard en Garnwerd werd uiteindelijk om half twee 's middags Winsum bereikt. De reistijd was 9,5 uur geweest, waarvan 1,5 uur pauzeren en repareren.

Na wat opfrissen heb ik de Dexta nogmaals gecontroleerd op gebreken, maar alles was gelukkig prima. Toen gelijk maar aan de slag gegaan, omdat er nog een kleine 4 hectare grasland geharkt moest worden. Het gras had behoorlijk hoog gestaan, en het geharkte gras kwam bijna tot de onderkant van de Dexta! Na een paar uurtjes stevig werken was het allemaal klaar en kon de Dexta eindelijk aan de kant. Al met al had de trekker zich prima gehouden. De dag daarop heb ik de brandstoftank verwijderd om het gashandel te kunnen maken, en nu zit de zaak weer stevig aan elkaar!

Nadat de Dexta een week of zes te gast was geweest in Winsum heb ik de trekker eind augustus weer naar huis gereden. Omdat ik nu de weg goed kende ging het allemaal een stuk sneller, totdat ik merkte dat de provincie Flevoland de Vogelweg had afgesloten in verband met de aanleg van de A27. Er was een omleidingroute, maar door een fout in de planning van de werkzaamheden hadden ze die óók afgesloten! Het laatste stuk naar huis heeft me dus een flinke hoeveelheid extra tijd gekost, maar uiteindelijk is het allemaal prima gelukt.

Zoals ik al eerder in de Pionier vertelde is deze Dexta ook al eens op eigen kracht naar Schoorl (in de kop van Noord-Holland) op en neer geweest. Het begint dus al aardig de "ronde van Nederland" te worden! En als we het toch over lange afstanden hebben: de melkveehouderij waar de Dexta te gast was is een aantal jaren geleden verhuisd van Gaastmeer (Fr) naar Winsum (Gr). Daarbij ben ik een paar keer op en neer gereden tussen beide plaatsen met een New Holland L85, dit om de machines en werktuigen over te brengen. Via een schitterende route langs vele mooie plaatsen in Frieslang en Groningen heb ik zodoende in korte tijd meer dan 1200 kilometer afgelegd, wat ongeveer gelijk is aan een tocht van Groningen naar Milaan! Een goede, comfortabele en snelle trekker...maar ik zit liever op de Dexta! Een oude trekker "leeft" meer, en persoonlijk vind ik ze ook veel mooier om te zien! Het is jammer om te constateren dat bijna alle moderne machines op een melkveehouderij inmiddels zoveel vermogen vragen dat een Dexta bijna niet meer inzetbaar is. Zelfs de schudder had een dusdanige werkbreedte dat ten minste 40 pk nodig is om ermee aan de slag te kunnen, en tot mijn verbazing vroeg de mestroerder zoveel vermogen dat ook een Fendt 103 LS van 55 pk er te licht voor was…. Gelukkig was er nog een Sprintmaster hark waar de Dexta prima mee uit de voeten kon!

Tot slot wil ik de Fordson enthousiasten nog wijzen op mijn internetpagina, waar veel informatie voor de Fordson hobbyist is opgenomen. Er staan vele onderdelen te koop aangeboden en te koop gevraagd, er zijn restauratieverslagen (daar mogen er best nog wel een paar bij! Wie schrijft eens een wat?), antwoorden op veel gestelde vragen, technische tips en trucs, een overzicht van serienummers en productiedata en nog veel meer. Het adres is http://members.tripod.lycos.nl/otimans. U kunt er ook bijkomen via de site van de OTMV, die er via een link naar verwijst. Tot ziens bij een evenement!

Milonic DHTML Website Navigation Menu - Version 3.5.12
Written by Andy Woolley - Copyright 2003 (c) Milonic Solutions Limited. All Rights Reserved.
Please visit http://www.milonic.co.uk/menu/ for more information.